Eski şehir (Sultanahmet) yaklaşık 23 km2 olarak ölçülmüş, ancak mevcut belediye sınırları çok daha ötesine uzanmaktadır. Orijinal yarımada kentinin, Konstantin'in “Yeni Roma”sı için gerekli olan yedi tepesi vardır. Altı tanesi, Haliç'in üzerinde uzun bir sırtın tepeleridir; diğeri ise güneybatı köşesinde yalnız bir tepedir. Yamaçlarının çevresinde, 1985 yılında toplu olarak UNESCO Dünya Mirası alanı olarak belirlenmiş birçok cami ve diğer tarihi simge yapılar sıralanmıştır.

Yeditepeli Şehir İstanbul/Haliç Tepeleri

Haliç, İstanbul Boğazı ve Marmara Denizi İstanbulun etkili sahil alanlarıdır. Haliç ise, yaklaşık 7 km boyunca suyla dolu bir vadidir. İlk sakinler şuanki Haliç bölgesini geyik boynuzu (altın boynuz: golden horn) şeklinde gördüler, ancak modern Türkler buna Haliç (“Körfez”) diyor. İstanbul Boğazı, Karadeniz'i Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazları yoluyla Akdeniz'e bağlayan kanaldır. Haliç ise, güneyde eski İstanbul'u (Fatih) kuzeyde Beyoğlu şehrinden ayırır; daha geniş Boğaz, Avrupa İstanbul'unu şehrin Asya kıyısındaki semtlerinden Üsküdar (antik Chrysopolis) ve Kadıköy (antik Kalsedon) ayırır. Dünyanı en önemli geçitlerinde birine dökülen Karadeniz suları İstanbul Boğazı'ndan güneye doğru akar, ancak bunların altında Akdeniz'in tuzlu ılık suları aynı kanaldan geçen güçlü bir alt akıntı olarak kuzeye doğru itilir.

İstanbul İklimi

Kuzeydoğu rüzgarı; poyraz, Karadeniz'den gelir, kış aylarında zaman zaman Balkanlar'dan karayel eser, bu Haliç'i hatta Boğaz'ı dondurabilen buzlu bir patlamaya yol açabilir. Lodos veya güneybatı rüzgarı, Marmara Denizi'nde fırtınalar çıkarabilir.

İstanbul Yerleşim Şekli

Yangın, deprem, isyan ve işgal İstanbul'u defalarca kasıp kavurmuştu, 60'tan fazla yangın ve tarihe geçecek kadar önemli sayısız deprem meydana gelmiştir. Yine de bu felaketler bu şehri yıkamadı: bugün geniş yollar eski şehrin tarihi mahallelerinden geçiyor ve eski ahşap evlerle kaplı asfaltsız sokaklar modern yüksek binalar, ofis parkları ile bir arada var. Eski şehir de az da olsa büyük İstanbul da yüzlerce alışveriş merkezi var.

İstanbul Surları

İstanbul surlarının bir kısmı duruyor. Yarımadayı ana karadan ayıran kara surları, 1453'te, bu zamana Topkapı olarak adlandırılan noktada Osmanlı padişahı Fatih Sultan Mehmed'in izleri hatırlanır. İstanbulu' çevreleyen şehir Surları 7 km uzunluğundadır ve yapıldığı dönemde iç kısmı hendeklerle korunmuştur, 413'te, iç kısmı 447'de dış kısmı inşa edilmiş çift sıra surlardan oluşur. Daha yüksek iç duvar yaklaşık ,9 metre yüksekliğinde ve 5 metre kalınlığındadır ve yaklaşık 55 metre aralıklı 18 metre kulelerle süslenmiştir. Surların dış duvarları yükseltilmiş 92 kuleden yapılmasına rağmen sadece  56'sı hala ayaktadır.

Deniz surları ise 439'da inşa edilmiştir. Haliç boyunca surların yalnızca kısa bölümleri kalmıştır. Sağlam olan Haliç surların 110 kulesi ve 14 kapısı vardı. Sarayburnu'ndan yaklaşık 8 km kadar uzanan ve kara surlarını birleştirmek için yarımadanın dibinde kıvrılan Marmara Denizi boyunca uzanan surların 188 kulesi vardı; ancak, Marmara akıntıları düşman ataklarına karşı iyi koruma sağladığı için duvarlar sadece 6 metre yüksekliğinde idiler. Bu duvarların çoğu hala ayakta.

Galata ve Atatürk köprüleri ile Haliç geçilerek Beyoğlu'na ulaşır. Her gün şafaktan önce merkez açıklıkları açık deniz gemilerine geçişe izin vermek için bu köprüler açılıp kapanır. Feribotların hizmet verdiği Haliç kıyıları, rıhtım, depo, fabrika ve tarihi kalıntılardan oluşan bir karmakarışık bir bölgedir. Şehir içi sefer düzenleyen feribot iskeleleri Galata Köprüsünün yanında kalmaktadırlar. Bugün İstanbul, dünyanın en uzun asma köprülerinden üçüne sahiptir: 15 Temmuz Şehitler Köprüsü (1973 Boğaz Köprüsü), ana açıklığı 1.074 metre; 2. olarak 1988 de Fatih Sultan Mehmet Köprüsü yapılmış 1.090 metre uzunluğundadır; ve son olarak 2016 da Yavuz Sultan Selim Köprüsü 1.408 metre yapılmıştır. 2013 ve 2016 yıllarında İstanbul Boğazı'nın altında otomobil trafiği için tünel yapılmıştır.

İstiklal Caddesi/Taksim/Beyoğlu

10. yüzyıl da yabancı mahalle gözü ile bakılan Beyoğlu, bugün şehrin modern kısmı olarak kabul edilir. Savaş ve yangınlar, 19. yüzyıldan önce inşa edilmiş sadece az sayıda yapıyı ayakta bırakmıştır, Taksim'de bulunan Galata kulesi bunlardan biridir. Haliç'ten Beyoğlu na dik bir yamaç vardır. Galata köprüsü ile İstiklal Caddesi arasında bir füniküler hattı geçer. Pera bölgesinde büyük oteller ve restoranlar, seyahat acenteleri, müze, tiyatro, opera konsolosluklar ve birçok Türk devlet dairesi vardır

Galata Kulesi

Galata bölgesi, şehir surlarının dışında denizaşırı ayrıcalıklardan yararlanan yabancı tüccarlar (Cenevizliler) için bir yerleşim bölgesidir. 1453'te Osmanlılar şehri aldıktan sonra, imparatorluğun vatandaşı olmayan tüm yabancılar bu bölgede kalmak ile sınırlandırıldı. Bu günkü adı ile İstiklal caddesi çevresinde çeşitli milletlere ait okullar, kiliseler ve hastaneler içeren yapılar vardır. Sonunda Galata bölgesi çok kalabalık bir yer haline geldi, bu yüzden binalar yamaçtan yukarıya doğru (Kabataş, Karaköy, Kasımpaşa dan yukarıya) taşındı. en önemli yerleşim, Pera bölgesinde yaşadı. Yüzyıllar boyunca  Osmanlı imparatorluğunun idare edildiği Topkapı sarayını ziyaret etmek isteyen yabancılar, bunu ancak padişahın yeniçerileri nden birinin (seçkin askerler) eşliğinde yapabilirlerdi.

Doğu Roma İmparatorluğu'nun kurucusu olarak bilinen I.Konstantin'in Yeni Roma'nın yeni yeri olarak seçtiği Bizans'tan ve orada inşa ettiği güçlü şehirden neredeyse hiçbir şey kalmadı. Konstantin'in sütunu, metal gergiler ile birbirine bağlanmış yanmış sütun (Çemberlitaş), Nuruosmaniye cami kompleksinin yanında hala duruyor, ancak kentteki herhangi bir yapının onun dönemine ait olduğuna dair bir kanıt yok. Konstantin, Septimius Severus'un başlattığı Hipodrom'u tamamladı, ancak halefleri tarafından 5. yüzyıla kadar genişletilip yeniden inşa edildi. Sadece kavisli ucu, merkezi Spina boyunca üç sütunla kalır: Roma imparatoru I. Theodosius tarafından Mısır'dan kaldırılan bir dikilitaş (Obelisk), Yunanlıların MÖ 479'da Persleri mağlup ettiği Plataea Savaşı'ndan sonra yılanlı kolonun yılan başları atıldı.

Kıztaşı / Fatih

Konstantinopolis'i süsleyen sayısız sütundan Cerrahpaşa semtinde imparator Arcadius  sütunu'nun (383-408) kaidesi ayakta duruyor; Fatih semtinde, Türkçede Kıztaşı Sütunu (Bakire) olarak bilinen imparator Marcian ın bir sütunu (450-457); ve Topkapı Sarayı'nın arazisinde (Gülhane parkı içinde), başka bir imparator olan II. Claudius'un (Gotlar; 268–270) dönemine ait olduğu düşünülen mükemmel korunmuş bir Korint sütununa rastlarız.

Altın Kapı/Yedikule

Altın Kapı, yaklaşık 390'dan kalma bir zafer kapısı olarak Yedikule bölgesinde yer alır. II. Theodosius'un savunması için, kara ve deniz surlarının birleştiği yere yakın bir yere inşa edilmiştir. İki büyük kulesinin mermer kaplı kaideleri hala ayakta ve aralarında sütunlarla süslü üç kemer uzanıyor.

Yerebatan Sarnıcı

Belgrad ormanlarından su kemerleri yolu ile İstanbul'a akan suyun korunması yaz aylarında azalması ve şehrin su ihtiyacına çözüm için, imparator Valens tarafından 366 yılında inşa edilen su kemeri, iki katlı olarak kireçtaşlarında yapılmıştır.  Bizans döneminin devasa açık su sarnıçları ndan bazıları şimdi bahçelere hizmet ediyor. Günümüze gelmiş  80'den fazla kapalı sarnıçlar arasında İstanbul'un en güzel ve gizemli yapılarından biri olan Basilica Sarnıcı veya Türkçede Yerebatan Sarayı olarak da bilinen Yerebatan sarnıcı dır. Ayasofya yakınında; 336 sütunu, sütunlardan ikisinin Medusa başı ile desteklenmesi (kötü enerjiden korumak amaçlı) bugün önemli oranda ziyaretçi çeken müze olarak hizmet vermektedir.

Tekfur Sarayı

İstanbul da Bizans saraylarına özgü mimarinin korunmuş nerdeyse tek örneği Tekfur Sarayı diğer adı ile Blakhernai (Blakhernai) Sarayı dır. Bizans'a özgü desen ve çizgilerle kireçtaşı ve tuğladan yapılmış üç katlı dikdörtgen bir yapıdır. Edirnekapı'da bulunan Bizans eseri Tekfur Sarayı günümüzde İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından müze olarak işletiliyor.